
Neurozat Kronike

Psikozat kronike
Neurozat akute janë çrregullime psikiatrike që shfaqen papritur si reagim ndaj stresit të fortë emocional ose traumave. Këto çrregullime zakonisht kanë një fillim të menjëhershëm dhe një kohëzgjatje të shkurtër, por nëse nuk trajtohen, mund të kalojnë në forma më kronike.
Shkaqet kryesore
- Stresi intensiv emocional: humbje e një personi të dashur, aksident, konflikte të forta personale.
- Trauma fizike ose psikologjike: përfshirë dhunë fizike, përdhunim ose përjetim i katastrofave natyrore.
- Faktorët biologjikë dhe gjenetikë: ndjeshmëri e trashëguar ndaj ankthit ose depresionit.
- Faktorët socialë: izolimi, mungesa e mbështetjes sociale, presioni ekonomik.
Llojet kryesore të neurozave akute
- Reagimi akut ndaj stresit
Shfaqet brenda minutash ose orësh pas një ngjarjeje traumatike.
Simptomat: konfuzion, ndjesi shkëputjeje nga realiteti, ankth i madh, qetësi e pazakontë ose agjitacion. - Kriza nervore (kolaps nervor)
Term jopformal për një gjendje akute të ankthit ekstrem ose depresionit.
Shkaktohet nga grumbullimi i stresit të pamenaxhuar.
Simptomat: të qara të vazhdueshme, mungesë përqendrimi, ndjesi pashprese. - Neuroza akute histerike
Reagim emocional dramatik ndaj një ngjarjeje të fortë.
Mund të përfshijë simptoma si paralizë funksionale, verbëri e përkohshme, të folur e ndërprerë.
Simptomat e zakonshme
- Ankth intensiv
- Sulme paniku
- Djersitje, rrahje të forta të zemrës
- Vështirësi në frymëmarrje
- Ndjenja që “do çmendesh”
- Humbje e përkohshme e memories ose kontaktit me realitetin
Diagnoza
Bazohet në historinë e ngjarjes stresuese dhe simptomat që shfaqen menjëherë pas saj.
Përjashtohet prania e sëmundjeve organike ose çrregullimeve psikike kronike.
Përdoren intervista klinike dhe shkallë vlerësimi psikologjike si: DSM-5.
Trajtimi
- Ndërhyrja e menjëhershme
- Sigurimi i një ambienti të qetë dhe mbështetës
- Qetësimi verbal dhe emocional i pacientit
- Mbikëqyrja për të parandaluar vetëlëndimin
- Terapia psikologjike
- Terapia konjitive-biheviorale (CBT): ndihmon në identifikimin dhe ristrukturimin e mendimeve shqetësuese.
- Terapia mbështetëse: inkurajon shprehjen e emocioneve dhe rritjen e vetëdijes.
- Medikamente (kur është e nevojshme)
- Anksiolitikë (si benzodiazepinat) për qetësim afatshkurtër
- Antidepresivë në rastet me simptoma depresive
- Mjekim simptomatik për gjendje somatike (p.sh. për rrahje zemre)
Parandalimi
- Edukimi mbi menaxhimin e stresit
- Mbështetje emocionale dhe sociale në kohë krize
- Trajtimi i hershëm i simptomave të ankthit ose depresionit
Përfundim
Neurozat akute janë reagime të forta dhe të përkohshme të sistemit nervor ndaj stresit. Ndërhyrja e shpejtë dhe trajtimi i përshtatshëm mund të parandalojnë zhvillimin e çrregullimeve afatgjata. Kujdesi ndaj shëndetit mendor është thelbësor për mirëqenien e përgjithshme të individit.Fjalë kyçe: terapia konjitive-biheviorale (CBT), DSM-5 – Manuali Diagnostik dhe Statistikor i Çrregullimeve Mendore.



