
Shtohen rastet e diabetit në mosha të reja dhe pediatrike!

Neurozat Akute
Neurozat janë çrregullime psikike funksionale jo-psikotike, të karakterizuara nga ankthi, frika, tensioni emocional, çrregullime somatike dhe paaftësi për t’u përballur me stresin, por pa humbje të kontaktit me realitetin. Janë të shpeshta dhe shpesh kanë një rrjedhë kronike, duke ndikuar ndjeshëm në cilësinë e jetës së pacientit.
Shkaqet
Shkaqet e neurozave janë multifaktoriale dhe përfshijnë ndërveprimin e faktorëve biologjikë, psikologjikë dhe socialë:
- Faktorë gjenetikë: predispozitë familjare për çrregullime ankthi ose depresioni.
- Faktorë psikologjikë: trauma të hershme, rritje në një ambient me stres të lartë, mekanizma të pamjaftueshme përballimi.
- Faktorë socialë: stresi kronik, konflikte familjare, probleme ekonomike ose punësimi.
- Neurobiologjia: disbalancë në neurotransmetues si serotonina, dopamina dhe GABA.
Klinika
Simptomat ndryshojnë sipas tipit të neurozës, por më të zakonshmet përfshijnë:
- Çrregullime ankthi: ndjenjë frike e vazhdueshme, shqetësim, palpitacione, djersitje.
- Fobia: frikë irracionale nga situata ose objekte të caktuara.
- Çrregullimi obsesiv-kompulsiv (OCD): mendime të padëshiruara të përsëritura dhe veprime kompulsive.
- Neuroza histerike (konversive): simptoma somatike si paralizë ose verbëri pa shkak organik.
- Çrregullimi somatoform: ankesa fizike pa bazë organike.
- Neuroza depresive: humor i ulët, mungesë motivimi, ndjenja faji.
Diagnoza
Bazohet në:
- Anamnezën e detajuar psikologjike dhe mjekësore
- Vlerësimin klinik psikiatrik
- Përdorimin e shkallëve të standardizuara (p.sh., Hamilton Anxiety Rating Scale, Beck Depression Inventory)
- Përjashtimin e çrregullimeve organike (analiza laboratorike, imazheri në rast nevoje)
Mjekimi
Psikoterapia (terapia e zgjedhjes):
- Terapia konjitive-biheviorale (CBT) – më e efektshmja për ankthin dhe OCD.
- Terapia psikodinamike – më shumë për problemet afatgjata emocionale.
- Terapia e ekspozimit për fobi specifike.
Mjekimi farmakologjik:
- Anksiolitikë (benzodiazepina – përdorim afatshkurtër)
- Antidepresivë (SSRI, SNRI) – veçanërisht për çrregullimet e ankthit dhe depresionit.
- Beta-bllokues për simptomat fizike të ankthit.
Mënyra jetese dhe ndërhyrje psikoedukative:
- Teknikat e relaksimit, meditimi, aktiviteti fizik i rregullt
- Edukimi i pacientit dhe familjes për natyrën e sëmundjes
Prognoza
Është e ndryshueshme, në varësi të tipit të neurozës, kohëzgjatjes së simptomave, mbështetjes sociale dhe përfshirjes në trajtim.
Prognoza është më e mirë nëse:
- Sëmundja trajtohet herët dhe në mënyrë të strukturuar.
- Pacienti ka motivim dhe mbështetje sociale të mirë.
Format kronike kërkojnë menaxhim afatgjatë dhe ndonjëherë përkeqësohen në periudha stresi.
Përfundim
Neurozat kronike janë të shpeshta, por të trajtueshme. Ndërhyrja e hershme me qasje të kombinuar psikoterapeutike dhe farmakologjike përmirëson ndjeshëm prognozën dhe cilësinë e jetës së pacientit.
Fjalë kyçe: neuroza, ankthi, çrregullime emocionale, çrregullime somatike, psikoterapia, trajtimi farmakologjik, cilësia e jetës.