AFTA

Çfarë është?

Ulçerat aftoze janë lezione të vogla, të cekëta që shfaqen në indet e buta të gojës ose në bazën e mishrave të dhëmbëve. Këto ulçera nuk janë ngjitëse, por mund të jenë të dhimbshme dhe shpesh e bëjnë të vështirë ngrënien dhe të folurin.

Zakonisht, shumica e ulçerave aftoze shërohen vetvetiu brenda një ose dy javësh.

Simptomat

Shumica e aftave janë të rrumbullakëta ose ovale, me një qendër të bardhë ose të verdhë dhe një kufi të kuq. Ato zakonisht formohen brenda gojës, duke përfshirë zonat si nën gjuhë, brenda faqeve ose buzëve, në bazën e mishrave të dhëmbëve ose në qiellzën e butë. Përpara se të shfaqen plagët, mund të ndjeni një ndjesi shpuese ose djegieje, zakonisht një ose dy ditë më herët.

Kush preket

Çdokush mund të zhvillojë ulçera aftoze, por ato shfaqen më shpesh tek adoleshentët dhe të rinjtë, dhe janë më të zakonshme tek femrat.

Njerëzit që përjetojnë ulçera të përsëritura shpesh kanë një histori familjare të çrregullimit. Kjo mund të jetë për shkak të faktorëve trashëgues ose një elementi të përbashkët në mjedis, si ushqime të caktuara apo alergjenë.

Shkaqet

Shkaku i saktë i ulçerave aftoze mbetet i paqartë. Megjithatë, studiuesit dyshojnë se një kombinim faktorësh mund të kontribuojë në shpërthimet e tyre, madje edhe te i njëjti person.

Shkaktarët e mundshëm përfshijnë:

• Një dëmtim i lehtë i gojës nga puna dentare, larja e tepërt e zellshme, fatkeqësitë sportive ose një pickim aksidental i faqeve.
• Pasta të dhëmbëve dhe shpëlarës goje që përmbajnë lauril sulfat natriumi.
• Ndjeshmëritë ndaj ushqimit, veçanërisht ndaj çokollatës, kafesë, luleshtrydheve, vezëve, arrave, djathit dhe ushqimeve pikante ose acide.
• Një dietë me mungesë të vitaminës B-12, zinkut, folatit (acidit folik) ose hekurit.
• Një përgjigje alergjike ndaj baktereve të caktuara në gojën tuaj.
• Helicobacter pylori, të njëjtat baktere që shkaktojnë ulçerat peptike.
• Ndryshimet hormonale gjatë menstruacioneve.
• Stresi emocional.
• Sëmundja celiac, një çrregullim serioz i zorrëve i shkaktuar nga një ndjeshmëri ndaj glutenit, një proteinë që gjendet në shumicën e drithërave.
• Sëmundjet inflamatore të zorrëve, si sëmundja e Crohn dhe koliti ulceroz.
• Sëmundja Behcet, një çrregullim i rrallë që shkakton inflamacion në të gjithë trupin, duke përfshirë gojën.
• Një sistem imunitar i dëmtuar që sulmon qelizat e shëndetshme në gojë në vend të patogjenëve, si viruset dhe bakteret.
• HIV/AIDS, i cili shtyp sistemin imunitar.

Trajtimet e mundshme

Parandalimi

• Kujdes çfarë hani. Zgjidhni ushqime të shëndetshme.
• Ndiqni zakonet e mira të higjienës orale. Përdorni një furçë të butë për të ndihmuar në parandalimin e acarimit në indet delikate të gojës dhe shmangni pastat e dhëmbëve dhe shpëlarësit e gojës që përmbajnë lauril sulfat natriumi.
• Mbroni gojën tuaj. Nëse keni pajisje ortodontike, pyesni dentistin tuaj për dylle ortodontike për të mbuluar skajet e mprehta.
• Ulni stresin tuaj. Nëse plagët duket se lidhen me stresin, mësoni dhe përdorni teknika të reduktimit të stresit, të tilla si meditimi dhe imazhet e drejtuara.

Mjekimet (Barnat)

Mjeku mund të rekomandojë një ose më shumë nga këto ilaçe për trajtimin e dhimbjes së ulçerave aftoze:

• Anestetikët topikalë, si benzokaina.
• Shpëlarësit e gojës që përmbajnë përbërës si peroksid hidrogjeni, klorheksidinë ose deksametazon.
• Pomada kortikosteroide, të tilla si fluocinonide, beclomethasone ose hemosuccinate hidrokortizon.