HIV/AIDS

Çfarë është HIV?
HIV është Virusi i Imunodefiçencës Humane – virus që prek dhe dobëson sistemin imunitar të njeriut, duke e lënë atë të pambrojtur nga infeksionet dhe disa lloje kanceresh.

Çfarë është AIDS?
Faza më e avancuar e infeksionit HIV është AIDS, i cili mund të zgjasë nga 2 deri në 15 vjet për t’u zhvilluar, në varësi të individit. AIDS përcaktohet nga zhvillimi i llojeve të ndryshme të kancerit, infeksioneve, apo manifestimeve të tjera të rënda klinike. HIV nuk është sinonim i AIDS. Një person i infektuar me HIV nuk është domosdoshmërisht i sëmurë me AIDS.

Si transmetohet HIV?
Transmetimi i HIV-it mund të ndodhë nëpërmjet shkëmbimit të një shumëllojshmërie lëngjesh të infektuara të trupit, si gjaku, qumështi i gjirit, sperma dhe sekrecionet vaginale. Disa nga sjelljet dhe kushtet që vënë individët në rrezik më të madh për t’u infektuar me HIV përfshijnë:

• Marrëdhëniet seksuale vaginale ose anale të pambrojtura.
• Pasja e një infeksioni tjetër seksualisht të transmetueshëm, si sifilizi, herpesi, klamidia, gonorrea dhe vaginoza bakteriale.
• Shkëmbimi i mjeteve të kontaminuara si gjilpëra, shiringa dhe pajisje të tjera gjatë injektimit të drogës.
• Marrja e injeksioneve apo transfuzioneve të gjakut të pasigurta, transplanti i organeve, si dhe procedurat mjekësore me instrumente të mprehta të kontaminuara.
• Shpimet aksidentale me gjilpërë (përfshirë dëmtimet e stafit mjekësor).

Individët nuk mund të infektohen me HIV nëpërmjet kontaktit të zakonshëm të përditshëm, si puthjet, përqafimet, takimi i duarve, ose ndarja e objekteve personale, ushqimit apo ujit.

Cilat janë shenjat e AIDS?
Shenjat ndryshojnë në varësi të fazës së infeksionit. Shumë prej njerëzve që jetojnë me HIV nuk janë në dijeni të gjendjes së tyre pozitive deri në fazat e mëvonshme. Javët e para pas infeksionit fillestar, mund të mos kenë asnjë shenjë ose mund të shfaqin shenja të ngjashme me gripin, si: ethe, dhimbje koke, skuqje ose dhimbje të fytit.

Me dobësimin progresiv të sistemit imunitar, infeksioni përparon dhe një person mund të zhvillojë shenja të tjera, si:

• Fryrje e nyjeve limfatike.
• Humbje e madhe në peshë.
• Ethe/temperaturë.
• Diarre e vazhdueshme.
• Kollë.

Pa trajtim, mund të shfaqen shenja të tjera, sipas llojit të infeksioneve oportuniste.

Si diagnostikohet HIV dhe AIDS?
Sot janë në dispozicion teste të ndryshme që zbulojnë praninë ose mungesën e antitrupave të HIV-it. Më praktik është testi i shpejtë, i cili mund të kryhet edhe në kushtet e shtëpisë. Ritestimi i individëve që diagnostikohen me HIV është praktikë e mirë për të përjashtuar çdo gabim të mundshëm testimi apo raportimi.

Të gjitha shërbimet e testimit të HIV-it duhet të ndjekin parimet e rekomanduara nga OBSH-ja:

• Informim i miratuar.
• Konfidencialitet.
• Këshillim.
• Rezultate të sakta të testimit.
• Lidhje me shërbimet e tjera mjekësore.

Parandalimi i HIV-it?
Individët mund të zvogëlojnë rrezikun e infektimit me HIV duke kufizuar ekspozimin ndaj faktorëve të rrezikut. Mënyrat kryesore për parandalimin e HIV-it, të cilat shpesh përdoren në kombinim, janë:

• Përdorimi korrekt i prezervativit.
• Testimi dhe këshillimi për HIV.
• Rrethprerja mashkullore (syneti).
• Përdorimi i terapisë me antiretroviralë (ARV) për parandalim.
• Reduktimi i ndarjes së shiringave te përdoruesit e drogave intravenoze.
• Eliminimi i transmetimit të HIV-it nga nëna te fëmija.

Trajtimi i AIDS?
Sot infeksioni HIV mund të kontrollohet nëpërmjet përdorimit të terapisë antiretrovirale të kombinuar, e cila përbëhet nga 3 ose më shumë barna antiretrovirale. Barnat antiretrovirale nuk kurojnë infeksionin HIV, por kontrollojnë shumimin e virusit brenda trupit dhe fuqizojnë sistemin imunitar për të luftuar infeksionet. Mjekimi me ARV zgjat gjatë gjithë jetës dhe rrit cilësinë e saj, duke e shndërruar AIDS-in në një sëmundje kronike.